Çerkes de, Çerkez de tS'ırğ Khas sözcüğünün bozulmuş halleridir.
Kafkasya'nın otokhton halkı başta Adğe&Adzığeler, Xabzesi sayesinde çok yoğun iletişim ritüelleri oluşturmuştur. Bu da, bu halkın capcanlı cıvıl cıvıl bir görüntü vermesine neden olmuş ve kendini bu şekilde tanımlamıştır.
Circass: ЦIыргъ Хас(э) = tS'ırğ Khas(e): Cıvıl cıvıl Halk
ЦIыргъ = tS'ırğ: Cıvıl cıvıl.
Хас (э) = Khas (e): Halk, Toplum, Ahali.
Çer-kez/s(ler)
Rusça;
черкэз= Siyah Kep
чер(çier)=Siyah
кэз(kez)=Kep,Başlık,Şapka
Anlaşılıyorki; Rusların otokhton Kafkas mensuplarına verdiği bu isim, geleneksel kıyafetlerinin bir parçası olan ve diğer toplumlardan çok belirgin bir şekilde ayırd edici tasarıma sahip "Kalpak"(genellikle siyah renkte üretilir) sebebiyledir.
Farsça;
Çer= Asker.
Kes(ler)= Kişi(ler),Kimse(ler),İnsan(lar).
"Çerkes" Farsça "çer" ve "kes"
kelimelerinden oluşan bileşik kelimedir. (Örnek; Her-kes.)İslam dininin daha ortaya çıkmadığı, Türklerin Orta Asya'dan batıya göçmediği ve hatta Milattan önceki dönemlerden beri, Kılık ve kıyafetleri adeta askeri bir üniforma gibi tek tip olmasından ve yüksek savaş kabiliyetlerinden dolayı Kafkasyalı (Adğe, Ubıh, Abhaz ve Asetin )hatta Çerkes Memlük Devletine mensup insanlar, yakın coğrafyada yaşadıkları ve türlü vesilelerle irtibat halinde oldukları Acem ve Araplar tarafından bu şekilde tanımlanmışlardır.
Osmanlı döneminde ise, "Kafkas" tanımı, Ortadoğu ve Balkanlarda yoğun olarak Arapça/Farsça kullanılması nedeniyle tamamen "Çerkes" olarak değiştirilmiştir. "Çerkes" bazı şivelerde (s) yerine (z)ile kulanılmakta ve "Çerkez" şeklinde telaffuz edilmektedir